کتاب دولت و اجرای شریعت

دولت و اجرای شریعت کتابی شامل سلسله مقالات دولت و ابزارهایی برای الزام شهروندان به شریعت است که توسط محمد سروش محلاتی جمع‌آوری شده و نشر نی آن را به چاپ رسانده است.

"اگر اراده‌ی خداوند بر این بود که بندگانش فقط بتوانند کارهای خوب انجام دهند، انسان را به‌ گونه‌ای می‌آفرید که صرفا توانایی انجام کارهای خوب را داشته باشد و از انجام کار بد ناتوان باشد. اما اراده‌ی پروردگار بر این بوده است که انسان با اراده‌ی خویش کار خیر کند و از گناه بپرهیزد.
نویسنده در این کتاب قصد ندارد دولت را فاقد مسئولیت در قبال مفاسد نشان دهد، بلکه می‌خواهد استنتاج کند احکام اسلامی به‌ اقتضای ایمانی‌ بودن جامعه و نه اسلامی‌ بودن حکومت ارائه شده است.
دانش‌های مختلفی مشروعیت اعمال انسانی را از جهات مختلف تبیین می‌کنند؛ مثلا حقوق دانشی است که اصول حاکم بر توانایی دولت را ارائه می‌کند و چارچوب خاصی را برای اقدامات مشروع دولت تبیین می‌کند. فقه نیز دانشی است که گسترده تا تعیین حدود دخالت‌های دولت و مشخص‌کردن موارد مجاز و غیرمجاز یکی از وظایف آن است. مثلاً‌ می‌توان از فقه پرسید دولت اسلامی در چه مواردی و براساس چه مبانی و اصولی می‌تواند اختیارات شهروندان را محدود کند و با استفاده از نیروی قهریه آزادی آنان را سلب کند؟"